Dil ve Konuşma Bozuklukları Değerlendirme Araçları
Dil ve konuşma bozuklukları değerlendirme, bireylerin dil ve iletişim becerilerini değerlendirmek ve herhangi bir dil veya konuşma bozukluğu olup olmadığını belirlemek amacıyla yapılan bir süreçtir. Bu değerlendirmeler genellikle konuşma terapistleri (dil ve konuşma terapistleri) tarafından yapılır ve dil, konuşma, ses ve yutma gibi alanlarda sorunları tespit etmeye yardımcı olur. Özellikle çocuklarda erken tanı ve müdahale, dil gelişiminde büyük önem taşır.
Ankara Artikülasyon Testi (AAT)
AAT, 2-12 yaş aralığındaki çocukların Türkçe’de yer alan sesbirimlere ilişkin edinim boyutunu değerlendiren, geçerliği ve güvenirliği bulunan standardize bir testtir.
Ankara Artikülasyon Testi, 53 sözcüğün isimlendirildiği 48 renkli resimden oluşmaktadır. Bu resimler kullanılarak Türkçe’deki tüm ünsüz sesler sözcük başı, sözcük sonu ve 3 ayrı sözcük içi (hece sonu-ünsüz öncesi, iki ünlü arası ve hece başı-ünsüz sonrası ) pozisyonu olmak üzere 5 ayrı pozisyonda test edilmektedir. Böylelikle 2-12 yaş aralığındaki çocukların sesletim performansı ayrıntılı olarak değerlendirmektedir.
Sesletim Sesbilgisi Testi (SST)
SST, sesletim ve sesbilgisi bozukluklarının ayırıcı tanısını koyabilmek için geliştirilmiş norma dayalı bir testtir. Sesletim Tarama Alt Testi (SET), İşitsel Ayırt Etme Alt Testi (İAT) ve Sesbilgisi Analiz Alt Testi (SAT) olmak üzere üç alt testten oluşmaktadır. Bireylerin artikülasyon, fonolojik ve işitsel alanda yaşadıkları sorunların tespit edilmesi ve gelişimlerinin takip edilmesi için kullanılmaktadır.
Türkçe Erken Dil Gelişim Testi (TEDİL)
TEDİL, 2-8 yaş aralığındaki çocukların alıcı ve ifade edici dil becerilerini değerlendirmeyi hedefleyen norma dayalı standardize bir testtir. Test, çocuklarda erken dönem dil becerilerinin güçlü ve güçsüz yönlerini ortaya koymak ve dil gelişim sürecine ilişkin fikir vermeyi amaçlamaktadır.
TEDİL A ve B formu olmak üzere 2 paralel setten oluşmaktadır. Her formda alıcı ve ifade edici dile ilişkin alt testler bulunmaktadır. Alt testler çocukların morfolojik (biçim bilgisi) , semantik (anlam bilgisi) ve sentaktik (sözcük dizilim bilgisi) gelişimleri hakkında bilgi vererek akranlarına uygunluğunu standart puan ve eşdeğer yaş aralığı ile ortaya koymaktadır.
Türkçe Okul Çağı Dil Gelişim Testi (TODİL)
TODİL, 4-9 yaş aralığındaki çocukların dil gelişimi becerilerini detaylı olarak değerlendirmeyi amaçlayan norma dayalı standardize bir testtir.
Test; alıcı ve ifade edici dil becerilerinin morfolojik (biçim bilgisi), semantik (anlam bilgisi) ve fonolojik (ses bilgisi) gibi temel dil özellikleri ile birlikte değerlendirmeyi amaçlamaktadır.
TODİL, ilk altısı temel ve sonraki üçü tamamlayıcı olmak üzere dokuz alt testten oluşmaktadır.
Türkçe İletişim Gelişimi Envanteri (TİGE)
TİGE Envanterleri, 8-36 ay aralığındaki çocukların iletişim ve dil becerilerini ebeveyn raporlarına dayalı olarak ölçen ve (1) jestler ve hareketler, (2) sözcük dağarcığı ve (3) dilbilgisi olmak üzere üç ayrı alana odaklanan bir değerlendirme aracıdır. TİGE’nin, iki ayrı yaş aralığı için iki farklı formu (TİGE 1 ve TİGE 2) bulunmaktadır. Formlar çocuğun ebeveynleri tarafından doldurulmaktadır. Formdan edinilen bilgiler ışığında çocuktaki dil ve iletişim gelişim takip edilmektedir.
Afazi Dil Değerlendirme Testi (ADD)
ADD; travmatik beyin hasarı, inme, enfeksiyon, tümör vb. sonucu edinilen dil bozukluğuna sahip bireylerin dil ve okuma-yazma becerilerini değerlendirmek amacıyla kullanılan bir testtir. ADD, kelime bulma becerisi, konuşma akıcılığı, anlama kapasitesi ve kelime bilgisi gibi dilin kullanımıyla ilgili farklı yönleri değerlendiren bölümler içermektedir.
Kekemelik Şiddeti Değerlendirme Aracı (KEŞİDA-4)
KEŞİDA-4, kekemelik problemi yaşayan çocuk ve yetişkinlerin kekemelik şiddetini belirlemek amacıyla kullanılan ve yaklaşık 30 dakika süren bir ölçektir. KEŞİDA-4; kekemeliği kekeleme frekansı, kekeleme süresi, konuşmanın doğallığı ve eşlik eden fiziksel davranışlar olarak 4 boyutta ele alır.